HEILIGE CUNERA van RHENEN

PROCESSIE - 12 JUNI 2024

Verslag van de tweede Heilige Cunerabedevaart 12 juni 2024

Volgens een oude traditie kreeg bisschop Sint Willibrord van het volk het verzoek om de maagd en martelares Cunera van Rhenen te verheffen, d.w.z. haar lichaam op te graven en in een schrijn te plaatsen. Hij deed dit inderdaad en daarmee werd Heilige Cunera, gedood omstreeks 377, een van de eerste heiligen in de Nederlanden. Dit verzoek aan de bisschop toont aan dat de verering van Heilige Cunera onder het volk al heel vroeg op gang gekomen is.

De liefde van het volk voor de om haar liefdadigheid vermoorde koningsdochter bleef meer dan 1500 jaar bestaan, tot haar naam in de twintigste eeuw bij een grote opschoning van de officiële Romeinse heiligenkalender werd verwijderd. De afgelopen decennia raakte zij in Nederland, met uitzondering van Rhenen zelf, waar haar naam nog overal te zien is, langzaam in vergetelheid. Hoe passend was het dat het gewone volk de verering voor Heilige Cunera zelf nieuw leven inblies door de eeuwenlange traditie van bedevaarten ter hare ere weer te gaan organiseren. De eerste vond plaats vorig jaar in 2023 en vandaag, 12 juni, was de tweede editie, waarmee de traditie weer volledig is teruggekeerd.

De grote Cunerakerk in Rhenen opende om 13 uur de deuren om de schare deelnemers die al stond te wachten binnen te laten. Bij de koffie waren bekende gezichten van vorig jaar, maar ook nieuwe bedevaartgangers die het verslag van vorig jaar in de krant hadden gelezen en er nu zelf bij wilden zijn. De paters van de Petrusbroederschap uit Amsterdam waren opnieuw van harte bereid om de processie te leiden en de Heilige Mis op te dragen.

Om half drie vertrok de processie, een prachtig gezicht. Voorop de wieroker, dan de pater-kruisdrager, geflankeerd door toortsdragers, gevolgd door vier jongemannen die de baar dragen met daarop het unieke, eeuwenoude beeld van Cunera, welwillend ter lening afgestaan door de kerk in Vorstenbosch. Daarachter pater Knudsen met het eerstegraads reliek van Heilige Cunera in een zilveren reliekschrijn, geflankeerd door twee vaandeldragers. Daarachter zo’n zestig mensen, waaronder veel jonge kinderen.

De route leidde door het centrum van Rhenen, veel mensen in verbazing achterlatend, naar de grafheuvel waar de martelares haar eerste rust vond, alwaar een kort gebed werd uitgesproken. Langs de Cuneralaan, deel van de eeuwenoude pelgrimsweg die naar de Cunerakerk leidde, liep de stoet in de voetsporen van talloze gelovigen die in de loop van zestien eeuwen gegrepen werden door het leven en sterven van Cunera en haar gunst wilden afsmeken. Over het smalle pad langs de Nederrijn ging de processie terug naar de kerk.

Daar ontvingen de aanwezigen de speciale zegen met het reliek. De Heilige Mis werd door de paters volgens de Tridentijnse ritus opgedragen; voor sommigen een eerste kennismaking met deze in populariteit groeiende ‘Oude Mis’. Vorig jaar was het de eerste keer in vierhonderd jaar dat de katholieke Heilige Mis in de Cunerakerk plaatshad. Voor de koorzang zorgde Cantores Sancti Gregorii; de oude Gregoriaanse zang klonk prachtig in de grote kerk.

Na de Heilige Mis werd de bedevaart afgesloten met napraten, een snelle kop koffie en opruimen. De aanwezigen waren het over één ding eens: volgend jaar wéér. Een speciaal woord van dank aan het kerkbestuur en de koster van de Cunerakerk, en aan de vele vrijwilligers die met vele handen het werk licht maakten. Ook die traditie bleef in stand: de bijzondere verering tot Heilige Cunera komt nog steeds voort uit het gewone volk.

De koorzang werd verzorgd door Cantores Sancti Gregorii.

Deze bedevaart ter ere van Heilige Cunera is een particulier initiatief om de aandacht voor grote Nederlandse heiligen nieuw leven in te blazen. Het is onze intentie deze bedevaart jaarlijks op 12 juni te doen plaatsvinden.

* * * * *

Bidt dan, Cunera, bid,

Bidt voor ons, Maeght van Rhenen,

En krijgt ons weer ’t bezit

Van ’t geen ons is verdwenen.

Korte levensbeschrijving van Heilige Cunera

Heilige Cunera was een van de maagden die met de heilige Ursula op bedevaart naar Rome trok. Op de terugweg werden ze bij Keulen vermoord door de Hunnen. Cunera echter werd gered door koning Radboud van Rhenen, die haar onder zijn mantel verborg. In Rhenen werd zij zeer geliefd, zowel aan het koninklijk hof, als onder de armen die zij dagelijks eten bracht. Zelf leefde ze vrijwillig in armoe, biddend en vastend.

De koningin werd echter jaloers en beraamde met haar kamenier een plan om Cunera om het leven te brengen. Toen de koning afwezig was, wurgden zij haar met een sluier. Volgens een oude beschrijving “stond Cunera als een lam, dat ter dood wordt geleid, en beval haar ziel in Gods handen.” Ze begroeven het lichaam in de paardenstal.

Toen de koning thuis kwam, zei ze dat Cunera vertrokken was. De knechten wilden de paarden in de stal brengen maar die weigerden binnen te gaan. Ze zagen in de stal een kruis van brandende toortsen. Toen de koning dit met eigen ogen kwam aanschouwen, liet hij de aarde opgraven en vond daar het lichaam van Cunera met de wurgdoek nog om de hals. Hij liet zijn gemalin voor straf zo ernstig geselen dat zij krankzinnig werd en zich van een berg wierp. De kamenier werd verbrand.

Toen de heilige bisschop Sint Willebrord op een van zijn reizen langs Rhenen kwam, verzochten de inwoners hem het lichaam van Cunera te verheffen. Hij vond haar lichaam, dat een zoete geur verspreidde, met de sluier nog om de hals. Sint Willebrord verhief haar heilig lichaam en bepaalde 12 juni als haar feestdag. En hij gaf een aflaat aan hen die haar bezochten en hun offeranden brachten.

Heilige Cunera is een van Nederlands grootste heiligen. Haar verering kwam al in de vroege Middeleeuwen op gang. De vele bedevaarten naar Rhenen gingen gepaard met talloze wonderen. Haar leven en sterven wekt ook in onze tijd bij velen nog bewondering en devotie.